06 Haziran 2018 tarihinde imar barışı olarak adlandırılan Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Bu tarihten sonra ise bazı konularda usul ve esasların yeterli olmadığı görülmüş ve bu konuda 20 Eylül 2018 tarihinde bazı konularda değişiklik yapılmasına ilişkin düzenleme yürürlüğe girmiştir.

Yeni düzenleme ile neler gelmiştir kısaca belirtmek gerekirse;

1) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, imar Barışı düzenlemesinden beklenen gelirin Kentsel Dönüşüm için kullanılacağının açıklamış ve bu nedenle de imar barışı bedellerinin Bakanlık hesabına yatırılması sağlanmıştı. Ancak yeni düzenleme ile İmar Barışı gelirlerinin tümü Hazine ve Maliye Bakanlığı hesaplarına yatırılacaktır. Bu noktada kentsel dönüşüme harcama yapılması konusunun da gündemden kalktığı düşünülebilir.

2) Usul ve Esaslar 4.maddenin 5.fıkrasında “Her yapı için sadece bir Yapı Kayıt Belgesi düzenlenir” hükmü değiştirilmiş

“Yapı Kayıt Belgesi; yapı ruhsatı veya yapı kullanma izni bulunmayan yapılarda yapının tamamı için yapı kullanma izni bulunan yapılarda ise ruhsat ve eklerine aykırılık hangi bağımsız bölümde/bölümlerde yapılmış ise o bağımsız bölümler için ayrı ayrı veya yapının tamamı tek bir malike ait ise ve aykırılık bütün bağımsız bölümlerde yapılmış ise yapının tamamı için düzenlenir.” Hükmü getirilmiştir.

3) Yapı Kayıt Belgesi için iki temel kalemden birisi olan Arsa Emlak vergi değerinin hesaplanmasında çok ciddi sorunlar çıktı. Şöyle ki; blok yapılarda ve büyük parsellerde parselin tamamının arsa emlak vergi değerinin beyan edilmesi (yapı kullanma belgesi olmayan yapılarda) imar barışını engelliyordu. Yeni düzenleme ile;

“Yapının bulunduğu arsanın emlak vergi değeri, ilgili belediyesinden temin edilen arsa ve arazi asgari metrekare birim değerleri esas alınmak suretiyle hesaplanır. Arsa emlak vergi değeri hesaplanırken;

1) Hazineye ve belediyelere ait taşınmazlar üzerinde inşa edilmiş yapılar için yapının oturum alanına karşılık gelen arsa payı üzerinden,

2) Parsel üzerinde birden fazla yapı bulunması durumunda, sadece Yapı Kayıt Belgesi müracaatında bulunulan yapıya isabet eden arsa payı üzerinden,

3) Hisseli taşınmazlarda, yapı malikine ait hisse oranı üzerinden,
hesaplama yapılır.” Hükmü getirilmiştir.

4) Yeni düzenleme ile bazı yeni alanlarında Yapı Kayıt Belgesi alabilmesinin önü açılmış ve bu konuda da Yapı Kayıt Belgesi için hesaplanacak ikinci kalem olan Yapı Yaklaşık Maliyet Bedelleri de hesaplanmıştır. Şöyle ki;

Enerji üretim tesisleri için 2.000.000 TL/MW,”
İskele, liman, tersane için 1500 TL/m2,”
İstinat duvarı, dolgu alanı, havuz, spor sahaları ve benzeri bina niteliğinde olmayan yapılar için 150 TL/m2,” değerleri getirilmiştir.

Ayrıca yeni düzenleme ile Yapı Yaklaşık Maliyet Bedeli hesap edilirken Bodrum katların da kat olarak hesap edileceği belirtilmiştir. Bizlerin zemin kat üzerinden yapmış olduğu kat hesaplama sistemi bu anlamda değişmiş bodrum katların kat ilavesi suretiyle örneğin daha önceden zemin dahil 2 katlı bir yapı hesabı (metrekare değeri 600 TL) bodrum kat dahil edilerek 3 katlı yapı haline dönüşmüştür (metrekare değeri 1000 TL) yapı Yaklaşık Maliyet Değeri hesabında önemli bir değişiklik ve artış oluşturacaktır.

5) Yapı Yaklaşık Maliyet Bedeli hesabında AVM, otel, hastane, fabrika ve imalathane ve benzeri yapılardaki aykırılıklarda daha önceden tüm alan üzerinden Yapı Yaklaşık Maliyet Bedeli hesap edilirken önemli bir değişiklik yapılarak; yapı yaklaşık maliyet bedeli aykırılıktan dolayı meydana gelen alan üzerinden hesap edilir. Yapılan aykırılık neticesinde herhangi bir alan kazanılmamış ise veya kazanılan alan 1000 m2 ve/veya bu miktarın altında ise yapı yaklaşık maliyet bedeli 1000 m2’den hesap edilir. Özellikle tek yapılar için çok ciddi bir Yapı Yaklaşık Maliyet Bedeli değeri azaltılmıştır böylece.

6) Yapı Kayıt Belgesinin alınmasından hemen sonra ve istenirse eğer maliklerin yüzde yüz onayı şart olan kat mülkiyetine geçiş aşaması olan yeni mimari proje, belediyeden alınan terklere ilişkin belge, yeni yönetim planı ve LİKAB tarafından düzenlenecek zemin tespit tutanağı süreçlerinde mimari projeyi hazırlayan mimar ve zemin tespit tutanağını hazırlayan mühendislere birlikte hukuki sorumluluk şartı getirilmiştir. Özetle bu belgelerin yanlış düzenlenmesi halinde bu meslek grubuna hukuki ve cezai yaptırım uygulanacaktır.

7) Yapı Kayıt Belgelerinin e-devlet üzerinden yanlış beyanı halinde ve kesik ödeme var ise duruma uygun yeni Yapı Kayıt Belgesi düzenlenecektir. Yine fazla ödeme halinde ise Bakanlık İl Müdürlüğü inceleme yapacak ve düzeltme formu düzenlenerek fazla bedel iade edilecektir.

Kaynak: AGK&AĞKOÇ